Kako su Saudijska Arabija i Katar postali ključ rješavanja kriza u regiji?
IslamBosna.ba – Bliski istok prolazi kroz dinamične političke promjene, a Saudijska Arabija i Katar izbijaju u prvi plan kao ključni akteri u diplomatskim inicijativama i posredovanju u mirovnim pregovorima. Iako obje zemlje nastoje ojačati svoj regionalni i globalni utjecaj kroz ulogu posrednika, njihovi motivi i pristupi značajno se razlikuju, prenosi BBC.
Saudijska Arabija: Od konfrontacije do diplomatije
Saudijska Arabija se sve češće pojavljuje kao međunarodni posrednik, što potvrđuje i njena nedavna uloga domaćina pregovora između američkih i ukrajinskih zvaničnika s ciljem postizanja mira s Rusijom. Zahvaljujući bliskim vezama prestolonasljednika Muhammeda bin Selmana s Vladimirom Putinom i američkom administracijom, Rijad je zauzeo poziciju pogodnu za diplomatske inicijative.
Međutim, Saudijska Arabija nije oduvijek bila prepoznata po ovom pristupu. Početak vladavine bin Selmana obilježila je agresivnija politika, uključujući vojnu intervenciju u Jemenu 2015. godine i diplomatske krize, poput privremenog pritvaranja libanskog premijera Saada Haririja 2017. i ubistva novinara Džemala Hašugdžija 2018. godine. Ove situacije narušile su imidž Saudijske Arabije, što je navelo njeno rukovodstvo na redefiniranje vanjske politike u pravcu veće diplomatske aktivnosti i posredničke uloge.
Katar: Posredništvo kao strateški izbor
Za razliku od Saudijske Arabije, Katar već decenijama gradi imidž međunarodnog posrednika. Doha je igrala ključnu ulogu u pregovorima o prekidu vatre između izraelskih snaga i Hamasa u Gazi, a također je posredovala u sporazumima između palestinskih frakcija.
Jedan od najznačajnijih primjera katarskog posredništva bio je dogovor između talibana i Sjedinjenih Američkih Država 2020. godine, koji je doveo do američkog povlačenja iz Afganistana nakon 18 godina rata. Katar je posredovao i u afričkim mirovnim procesima, uključujući sporazume u Čadu i Darfuru.
Prema analitičarima, Katar duguje ovu poziciju svom geopolitičkom položaju i bogatstvu, prvenstveno zahvaljujući ogromnim rezervama prirodnog plina koje dijeli s Iranom. Kako bi osigurao stabilnost, Doha vodi fleksibilnu vanjsku politiku, održavajući kontakte i s tradicionalnim saveznicima i s nedržavnim akterima poput Hamasa, talibana i Muslimanske braće.
Razlike u pristupu
Iako obje zemlje nastoje igrati posredničku ulogu, njihov stil diplomatije značajno se razlikuje. Saudijska Arabija preferira rad s vladama i zvaničnim institucijama, dok Katar gradi odnose s netradicionalnim akterima, uključujući oružane grupe i islamske pokrete.
Ove razlike bile su ključne u tenzijama između dvije zemlje, posebno tokom Zaljevske krize 2017. godine, kada su Saudijska Arabija, Ujedinjeni Arapski Emirati, Bahrein i Egipat prekinuli odnose s Katarom, optužujući ga za podršku ekstremističkim grupama.
Geopolitika i vlastiti interesi
I Saudijska Arabija i Katar koriste diplomatiju kao sredstvo jačanja vlastitog utjecaja. Rijad vidi diplomatske inicijative kao ključni dio svoje “Vizije 2030”, ambicioznog plana ekonomske diversifikacije i smanjenja ovisnosti o nafti. Istovremeno, Katar ulaže u međunarodno posredništvo kako bi osigurao vlastitu stabilnost i povećao svoju relevantnost na globalnoj sceni.
Bez obzira na razlike u metodama, jasno je da su obje zemlje postale nezaobilazni faktori u mirovnim procesima na Bliskom istoku i šire. Njihove inicijative uveliko oblikuju regionalnu dinamiku, dok balansiraju između diplomatskog utjecaja i vlastitih strateških interesa.
IslamBosna.ba
