Kako su njemački mediji pomogli da se opravda ubistvo novinara u Gazi
IslamBosna.ba – U sedmicama koje su prethodile najnovijim smrtonosnim napadima, u njemačkim medijima su sve češće objavljivane priče koje palestinske novinare povezuju s Hamasom. Ishod koji je uslijedio činio se gotovo neizbježnim.
U oktobru prošle godine razgovarao sam s novinarom Hussamom Šabatom. Opisivao je porodice koje su u sjevernoj Gazi pakovale ono malo što im je preostalo dok je Izrael provodio svoj “plan generala”. Šest mjeseci kasnije, Šabat je ubijen i optužen da je bio operativac Hamasa.
Izrael ne pokušava sakriti ova ubistva. Naprotiv, često unaprijed diskredituje žrtve, nazivajući ih “teroristima”, optužbama koje rijetko prate dokazi. Takva retorika ima jasan cilj: oduzeti novinarima status civila i učiniti njihovo ubijanje moralno prihvatljivim. Novinari nisu legitimne mete. Njihovo ubijanje je ratni zločin.
Najnoviji slučaj potresao je svijet: pet novinara Al Jazeere ubijeno je u novinarskom šatoru u Gazi, među njima i Enes eš-Šerif, čije je lice postalo poznato svima koji prate događaje u Gazi. UN i Komitet za zaštitu novinara (CPJ) već su ranije upozoravali da je eš-Šerifov život u opasnosti. Nekoliko sedmica kasnije, ubijen je.
Istovremeno, sve veći broj ljudi širom svijeta prepoznaje Gazu kao mjesto genocida u realnom vremenu. Ipak, u Njemačkoj, zemlji koja se ponosi time da je “naučila lekciju” iz vlastite genocidne prošlosti, pojedini od najutjecajnijih medija igrali su ulogu u opravdavanju izraelskih postupaka. Neki njemački novinari čak su javno opravdavali ubistva svojih palestinskih kolega.
Najistaknutiji primjer je Axel Springer, najveći evropski izdavač i vlasnik Bilda, najčitanijih njemačkih novina. Samo nekoliko sati nakon što je objavljena vijest o ubistvu eš-Šerifa, Bild je na naslovnici objavio njegovu fotografiju uz naslov: “Terorista prerušeni u novinara ubijen u Gazi” (kasnije promijenjeno u “Novinar koji je navodno bio terorista ubijen”).
Otprilike sedmicu ranije, Bild je objavio tekst pod naslovom: “Ovaj fotograf iz Gaze režira Hamasovu propagandu”. U njemu je palestinski fotograf Enes Zejd Fatiha optužen da inscenira fotografije izgladnjelih Palestinaca za potrebe Hamasa, iako su dokazi jasno pokazivali da su ljudi na snimcima zaista čekali hranu i bili pothranjeni. U članku se Fatihina novinarska titula stavljala pod navodnike, sugerirajući da on nije “pravi” novinar, a glad u Gazi prikazivala se kao pretjerana ili izmišljena.
Ovakvi tekstovi, kao i slični u liberalnom Süddeutsche Zeitungu, brzo su preuzeti i dijeljeni na mreži X od strane izraelskog ministarstva vanjskih poslova, koje ih je koristilo kao “dokaz” da Hamas manipuliše svjetskim javnim mnijenjem. Fatiha je označen kao “mrzitelj Izraela i Jevreja” i “sluga Hamasa”, a kampanji su se pridružile i razne desničarske platforme.
U ovom slučaju, njemački mediji postali su direktan kanal izraelske propagande, koja se zatim reciklirala na međunarodnoj sceni. Fatiha je na optužbe odgovorio: “Ja ne stvaram patnju. Ja je dokumentujem.” Dodao je da nazivati njegov rad “Hamasovom propagandom” predstavlja “zločin protiv same profesije novinarstva”.
Nekoliko dana prije nego što su ovi tekstovi objavljeni, jedno od najvećih novinarskih udruženja u Njemačkoj Deutscher Journalisten-Verband (DJV) izdalo je saopćenje u kojem upozorava na “manipulaciju” u foto-novinarstvu. Posebno su dovodili u pitanje autentičnost snimaka pothranjene djece u Gazi, tvrdeći da njihovo stanje “očito nije posljedica gladi u Gazi”, bez ikakvih dokaza za takvu tvrdnju.
Pod pritiskom kritika, DJV je naveo da se oslanjao na članak iz Frankfurter Allgemeine Zeitunga koji je spekulirao o mogućim uzrocima pothranjenosti, poput cistične fibroze, dok je izostavljena ključna činjenica: da se glad i postojeće bolesti ne mogu vještački odvojiti i da nijedno prethodno stanje samo po sebi ne može izazvati toliku izgladnjelost.
Pristrasnost u njemačkom medijskom prostoru nije nova pojava. Kod Axel Springera, podrška “pravu Izraela na postojanje” nalazi se na drugom mjestu liste temeljnih principa kompanije. U septembru prošle godine, Bild je svojim “ekskluzivnim” izvještajem, navodno temeljenim na strategiji Hamasa koju su novinarima dostavili saradnici Benjamina Netanyahua, pomogao da propadnu pregovori o prekidu vatre. Kasnije se pokazalo da su dijelovi tog dokumenta bili pogrešno interpretirani, no priča nikada nije ispravljena. Netanyahu je potom taj izvještaj iskoristio da prosvjednike u Izraelu prikaže kao “pijune Hamasa”.
Problem, međutim, nadilazi Bild i Axel Springer. Širom njemačkih medija, posebno nakon napada 7. oktobra, uočljivi su brojni propusti u pružanju činjenično utemeljenog i uravnoteženog izvještavanja o Izraelu i Palestini. Lažne tvrdnje, poput one da je Hamas “obezglavio 40 beba”, i dalje ostaju neispravljene.
Njemački mediji često izostavljaju historijski kontekst, palestinske žrtve opisuju u pasivnim, depolitiziranim terminima, te gotovo slijepo vjeruju “provjerama” izraelske vojske, iako postoji dokumentovana historija obmana od strane izraelskih državnih izvora.
Takvi narativi direktno doprinose oduzimanju kredibiliteta palestinskim novinarima i, u najgorem slučaju, daju Izraelu gotova opravdanja za njihovo ubijanje.
Njemačko obećanje “nikad više” trebalo bi imati težinu s obzirom na vlastitu genocidnu prošlost. No, ono zvuči prazno kada vodeći mediji peru ili prenose propagandu koja legitimira masovna ubistva u Gazi. Ovo nije novinarstvo u službi istine nego novinarstvo u službi nasilja.
Ubistva novinara u Gazi jasno pokazuju jedno: Izrael ne želi da ostane zapis o onome što se događa. Kada se bude pisala historija ovog genocida, poglavlje o ulozi medija bit će neizbježno veliko, a njemačko posebno neugodno.
Piše: Hanno Hauenstein
Prijevod i obrada: IslamBosna.ba
