Već nekoliko mjeseci desetine hiljada Sirijaca podiže barikade, traži slobodu i demokratiju – i sada se iznova govori o “opoziciji”. No, ko zaista stoji iza toga?
Već 40 godina Rafik Šami živi u Njemačkoj, ali kada priča o Siriji, on uvijek govori sa malo nostalgije o svojoj bivšoj domovini. Nije ni čudo. Ovaj pisac više ne smije stupiti na tlo Sirije. Odkada familija Al Asad određuje sirijsku politiku za Rafika Šamija nema više mjesta u njegovoj domovini jer on pripada sirijskoj opoziciji – dakle, onima koji sada glasno kritiziraju režim i zahtijevaju slobodu.
“Bili smo veoma prkosna, prelijepa zemlja u pedesetim godinama, koje sam ja kao mlad doživio… Nismo imali nijednog političkog zatvorenika, živjeli smo slobodno i nismo se plašili vlade i toga da o nekom nešto loše govorimo – to je bila Sirija mog djetinjstva i mladosti. I onda odjednom dolazi režim, koji nam je uzeo svaku slobodu, tako da sam otišao u egzil i od samog početka postao opozicija”, priča ovaj pisac.
Deviza je glasila: jedan režim, jedna partija
U Siriji se više ne vode političke debate – toga više tamo nema otkada je prije četiri decenije na vlast putem puča došao Hafez al Asad, otac današnjeg predsjednika Sirije. Deviza je glasila: jedan režim, jedna partija – sve drugo je bilo zabranjeno. Čitav niz obavještajnih službi se brinuo o tome da niko ne ugrozi vladavinu Asadovih. Ko se tome usprotivio, taj se iselio ili završio u zatvoru. Opozicione grupe u Siriji nemaju nikakvih šansi, kaže Heiko Wimmer, ekspert za Siriju pri Njemačkoj fondaciji za nauku i politiku:
“U atmosferi represije, kakva je postojala prije izvjesnog vremena, naravno, ništa nije bilo moguće za tu opoziciju, da se formira, da sudjeluje u političkom diskursu, da komunicira i sve ostalo. Moralo se djelovati u veoma malim grupama, te često i iz egzila.”
Mnogi Sirijci još uvijek podržavaju Asada
Sirijska opozicija se sastoji od brojnih različitih grupacija sa sasvim različitim programima. Njoj pripadaju “Muslimanska braća”, ali i bivše komunističke partije, zatim mladi aktivisti, kurdske partije i dijelovi razvlaštenog režima. Dakle, to je jedan etnički i religiozni mozaik, koji oslikava heterogeni sirijski narod. On se bitno razlikuje od tuniskog i egipatskog društva. I upravo te razlike stvaraju opoziciji probleme da se suprotstavi predsjedniku Bašaru al Asadu.
Pa čak i kada bi opozicija bila jedinstvena, mnogi Sirijci i dalje podržavaju svoga predsjednika, a drugi su suzdržani. Pisac Rafik Šami se javno izjašnjava kao opozicionar – sva zbivanja u Siriji prati iz Njemačke. Najviše se plaši toga da će u redovima opozicije doći do borbe za vlast:
“Ono što se nadam je to da će ti sukobi proći mirno. Opasnost uvijek vreba i mi ne želimo da budemo naivni jer bi se situacija u kojoj se danas nalazi Sirija mogla okončati građanskim ratom.”
(dwworldde)
